Mongolia

Mongolia to państwo leżące w Azji Środkowej. Rozpościera się pomiędzy górami Wielki Chingan na wschodzie, a górami Ałtaj Mongolski na zachodzie. Na północy graniczy z Rosją, za to na południu granica państwa biegnie przez pustynię Gobi. Rzeźba terenu w Mongolii jest bardzo zróżnicowana. Występują tu wysokie góry, a także obszary równinne, szerokie doliny i tereny pustynne z wydmami piaskowymi. Średnia wysokość Mongolii to 1580 m n.p.m., co sprawia, że jest ona jednym z wyżej położonych krajów świata. Najwyższe szczyty sięgają 4000 m n.p.m.

W Mongolii panuje klimat wybitnie kontynentalny, który cechuje się małą ilością opadów, niewielkim zachmurzeniem oraz chłodną i długą zimą. Wiosną występują burze piaskowe, latem - najintensywniejsze opady deszczu. W Mongolii występują duże wahania temperatur zarówno w skali doby, jak i roku. Mongolię cechuje duża różnorodność flory i fauny. Na mongolskim terytorium zbiegają się granice syberyjskiej tajgi, stepu wschodnioazjatyckiego, gór Ałtaj i pustyni Gobi. Bezkresny step Mongolii stał się symbolem tego kraju. Jego krajobraz przetrwał niezmiennie od tysięcy lat. Stepy zajmują w Mongolii 21% powierzchni.

Ludność Mongolii liczy niemal 2,9 mln osób, z czego milion przypada na stolicę. Ponadto liczne skupiska Mongołów istnieją w państwach sąsiednich, czyli w Chinach i Rosji.

Tradycyjnym ubiorem mongolskim jest deel - długi, sięgający poniżej kolan płaszcz o luźnym kroju, noszony także przez kobiety. Dziś wielu Mongołów ubiera się na sposób europejski, lecz powszechnie ceni się funkcjonalność tradycyjnego stroju. Nie został on wyparty ze stepu i ubierają go zarówno ludzie starsi, jak i młodsi.

Tradycyjna kuchnia mongolska jest kuchnią typowo mięsną, choć wiele mongolskich potraw to różnego rodzaju specjały mleczne i mączne. Warzywa są rzadkim dodatkiem. Zapotrzebowanie na witaminy jest rekompensowane głównie spożywaniem produktów mlecznych. Latem Mongołowie urozmaicają niektóre dania dodatkiem dziko rosnących przypraw, takich jak szczypiorek i czosnek. Najbardziej popularnym gatunkiem mięsa spożywanego w Mongolii jest baranina. Mięso jest gotowane albo suszone, z kości gotuje się rosół, a wnętrzności zwierzęcia służą do wyrobu kiełbasy.

Bardzo ciekawe są metody konserwacji i przechowywania zapasów pożywienia na stepie, wypracowane ze względu na specyficzny styl życia nomadów i trudne warunki klimatyczne kraju. Mięso (a także sery) suszy się zwykle na wolnym powietrzu. Mięso tnie się na długie paski, a następnie zawiesza w cieniu, w przewiewnym miejscu. Wyschnięte paski mięsa wrzuca się do wrzącej wody i za kilka minut gotowy jest już pożywny rosół.


Jurta jest domostwem typowym dla mongolskich stepów. Nie zawsze miała ona taką formę, jaką ma obecnie. Przed powstaniem imperium Czyngis-chana jurty były bardzo skromne i ubogie. Zmieniło się to w okresie mongolskich podbojów. Stopniowo zwiększały się także rozmiary jurty.
Plano Carpini i Benedykt Polak, franciszkańscy posłowie wysłani w XIII w. z misją na dwór mongolskiego chana, widzieli ponoć jurtę mogącą pomieścić 2000 osób. Oprócz zwykłych jurt, które dla przetransportowania w inne miejsce należało najpierw rozłożyć na części, popularne były także w tym okresie jurty stawiane na ruchomych platformach. Ich zaletą było to, że można je było przewozić w całości. Dziś mongolscy nomadzi zmuszeni są podczas przeprowadzek do każdorazowego składania i rozkładania swych płóciennych domów. Robią to zresztą z wielką wprawą - dwóch mężczyzn jest w stanie postawić jurtę w ciągu dwóch godzin.